ALMEN - Voorstelling De Heks van Almen is van start gegaan met een nieuw tournee. Dit nadat ze al eerdere successen geboekt hebben. “De reacties en de donaties die wij na de voorstelling hebben ontvangen maken ons duidelijk dat dit is geslaagd en hebben ons aangemoedigd de voorstelling verder te spelen en ermee op tournee te gaan”, beklemtoont de Almense Manja Bedner. Ze is theatermaakster en heeft De Heks Van Almen ontwikkeld. We spreken haar in deze Q&A. 

Hoe is het idee ontstaan om dit theaterstuk te schrijven?

“Ik kwam erachter dat in Almen in 1472 een vrouw als heks was verbrand. Dat vond ik vreselijk. Het liet me niet meer los. Na een tijd is het idee ontstaan er een toneelstuk over te schrijven. Wij zien ‘De Heks van Almen’ als een levend monument van eerherstel voor onschuldige mensen die op een gruwelijke wijze aan hun eind zijn gekomen.”

Is er meer werk gemaakt over de heksen-geschiedenis van Almen?

“Wij hebben ons mede gebaseerd op een essay van mr. Elsje August De Meijer uit Almen, die er jaren onderzoek naar heeft gedaan. En in het Almense museum Staal is er in 2018 een expositie over geweest. Er is nu ook een gedenkplek achter het museum. Wij werken zowel met Elsje als met het museum samen.”

Op school wordt er, in de geschiedenislessen, weinig tot amper les gegeven over heksenverbrandingen. Wat vinden jullie daarvan?

“Wij vinden het noodzakelijk dat hier verandering in komt, want de invloed ervan op onze huidige maatschappij is groter dan wij beseffen. Dat kwam naar voren toen we de voorstelling maakten. Verleden en heden zijn met elkaar vervlochten in de voorstelling. Vooral de positie en de rol van vrouwen in de maatschappij is niet meer los te zien van de heksenvervolgingen als je er eenmaal oog voor hebt gekregen. Wij hebben inmiddels een lespakket naast de voorstelling ontwikkeld voor middelbare scholen en zijn van plan de voorstelling ook op middelbare scholen te gaan spelen.”

Jullie zijn momenteel weer op tournee, met dertig voorstellingen. Wat kunnen de bezoekers verwachten?

“We spelen de voorstelling zes keer op elke locatie. Eerst in Almen, daarna Bredevoort, dan Oudewater, Onstwedde en tenslotte Roermond. Elke locatie is gekozen op grond van de rol die deze in de geschiedenis van de heksenvervolgingen heeft gespeeld. Wij verwijzen in de teksten naar de geschiedenis van de locatie, waardoor de locatie en de voorstelling een bijzondere wisselwerking met elkaar hebben. Dat zal op elke plek anders uitpakken. In Almen hebben we de afgelopen twee jaar al gezien dat dat diep doorwerkt omdat we spelen op de plek waar de vrouw uit de voorstelling daadwerkelijk op de brandstapel is gegaan. Bredevoort, Onstwedde en Roermond behoren tot de top tien van plaatsen waar grote proces reeksen hebben plaatsgevonden. Daar zijn 10 tot 75 mensen in korte tijd verbrand. Dus daar zal dat behoorlijk heftig zijn. En dan Oudewater waar het weer anders zal werken, omdat dat de enige plek in Europa was waar je een geldige ’niet heks verklaring’ kon krijgen.” 

Via jullie websites vragen jullie fans om een donatie. Levert het optreden zelf niet voldoende geld op?

“Niet voldoende om een dergelijke tournee te realiseren. Het is ongelooflijk wat daar allemaal bij komt kijken. Als je ergens anders in een theater gaat spelen vind je je bedje gespreid. Maar wij moeten nu eigenlijk alles nieuw opbouwen op elke nieuwe locatie. Partners vinden, speelplek vinden, alles regelen met vergunningen, afspraken met de gemeente, brandweer etc, etc, en dan moeten we met het hele team en het decor en alles naar die plek toe, daar alles nieuw opbouwen, pr ter plekke regelen etc.etc. Eigenlijk is elke nieuwe locatie een nieuw project op zich. En we doen ook voor elke locatie historisch onderzoek en passen een deel van de teksten aan.”

Lange tijd mochten jullie niet optreden door de corona-pandemie. Hoe zijn jullie die tijd doorgekomen?

“De corona-pandemie heeft ons gebracht waar we nu zijn. We hebben locatietheater ontdekt als een prachtige vorm voor ons theater. In 2020 was dat noodgedwongen, omdat we niet anders konden. Nu willen we niet meer anders. We hebben in 2020 en 2021, 37 voorstellingen gespeeld die uitverkocht waren en lovend zijn ontvangen. Daar zijn wij heel blij mee.”