LOCHEM - Met de start van een nieuw jaar komen ook de goede voornemens weer naar boven. Wat gaan we dit jaar anders doen? Waar willen we op letten? Vaak richten deze voornemens zich op algemene gezondheid zoals gezonder eten, meer sporten, of een nieuwe look. Maar hoe zit het met ons innerlijke welzijn? Hoeveel aandacht besteden we aan hoe we ons echt voelen, diep van binnen? Voor mensen met mentale klachten, kan dit een cruciaal moment zijn om stappen te zetten richting meer grip op hun welzijn.

Iets meer dan een half jaar geleden opende De Stek haar deuren aan de Noorderwal 17 in Lochem. Deze plek biedt een veilige haven waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen delen en samen activiteiten kunnen ondernemen. De Stek richt zich specifiek op mensen die zich mentaal kwetsbaar voelen, in welke vorm dan ook. Of het nu gaat om een burn-out, autisme, eenzaamheid of andere uitdagingen, hier vinden mensen een luisterend oor, herkenning en begrip. Ook familieleden en naasten zijn van harte welkom om deel te nemen en ondersteuning te vinden.

Waarom een plek zoals De Stek?

Wellicht vragen mensen zich af waarom er een nieuwe ontmoetingsplek nodig is. Er zijn immers genoeg plekken om gezellig koffie te drinken of samen te komen. Maar De Stek is niet zomaar een ontmoetingsplek. Het is een plek waar bezoekers zich veilig voelen om openlijk hun ervaringen te delen met lotgenoten. Zoals Ellen Spanjers van de gemeente Lochem uitlegt: “Psychische kwetsbaarheid is heel breed. Van somberheid tot een burn-out, angststoornissen of psychosegevoeligheid. "De Stek is geen therapie, hier worden geen behandelingen gegeven.” 

“Bij De Stek ben je geen patiënt, maar gewoon een bezoeker. Er is geen verwijzing nodig en je bent vrij om te komen en te gaan wanneer je wilt.” Bezoekers hebben zelf de regie over de activiteiten en worden aangemoedigd om hun eigen ervaringen en kwaliteiten in te zetten. Samen stellen de bezoekers een maandagenda op, waardoor het aanbod aansluit bij de wensen en behoeften van iedereen.

© LokaalLochem

Waarom nu?

Hoewel mentaal welzijn altijd belangrijk is geweest, zien we de laatste jaren een toename in zichtbaarheid en bespreekbaarheid van psychische klachten. Janneke van Ixta Noa benadrukt dat de klachten niet per se toenemen, maar dat er nu meer ruimte is om erover te praten. Sanne van Vriendendiensten vult aan: “Sinds corona is het normaler geworden om over mentale gezondheid te praten. De problemen en de lange wachttijden in de GGZ hebben laagdrempelige steunpunten meer op de kaart gezet.”

Al sinds 2019 leefde binnen de gemeente Lochem de wens om een ontmoetingsplek op te zetten, maar de pandemie zorgde voor vertraging in de uitvoering van deze plannen. In oktober 2023 werd Ellen Spanjers aangesteld als projectleider met de taak om deze plek op te zetten en later over te dragen. Ellen brengt niet alleen ervaring mee in het opzetten van dergelijke initiatieven, maar behoort ook zelf tot de doelgroep.

Een belangrijk uitgangspunt was om de ontmoetingsplek samen met inwoners, (ex-)cliënten en ervaringsdeskundigen uit Lochem vorm te geven. Al snel ontstond er een actieve meedenkgroep die wensen inventariseerde voor de opzet en werkwijze van de plek. Deze samenwerking leidde tot de keuze voor een nieuwe naam: De Stek.

Organisaties Ixta Noa in Zutphen en Vriendendiensten in Deventer werden benaderd als samenwerkingspartners vanwege hun jarenlange ervaring met zelfregie en herstel. Vanaf januari 2025 zullen Sanne en Lisanne van Vriendendiensten de inloopactiviteiten voortzetten. Janneke van Ixta Noa zal aanspreekpunt zijn voor de themabijeenkomsten en herstelcursussen,

Een plek voor iedereen

Wat De Stek bijzonder maakt, is de nadruk op lotgenotencontact. Janneke: “Praten met lotgenoten is enorm belangrijk. Andere mensen snappen het niet altijd. Hier tref je mensen met verschillende verhalen, maar met dezelfde ervaringen.” Het helpt je om stappen te zetten in je herstel. Om zo weer meer grip te krijgen op je leven en te groeien. Vaak is het delen van ervaringen al voldoende om verlichting te bieden.

Bij de opening van De Stek werd direct duidelijk hoe groot de behoefte was. De animo overtrof alle verwachtingen. Na zeven maanden zijn er al meer dan 500 bezoekers geweest, verdeeld over twee dagdelen per week. Gemiddeld komen er 15 bezoekers per dagdeel. Op de locatie aan de Noorderwal heeft De Stek één ruimte geheel tot haar eigen beschikking en deze zit soms al helemaal vol. De andere ruimtes mogen ze gebruiken, maar daar zijn ze wel te gast in het pand van BIC Lochem. Het programma wordt grotendeels ingevuld door de bezoekers zelf. Zo is er een inloopmoment om ervaringen te delen, maar ook georganiseerde activiteiten zoals wandelen, koken en stoelyoga.

© LokaalLochem

Verhalen van bezoekers

Tijdens een bezoek aan De Stek spraken we met verschillende bezoekers. Hun verhalen laten zien hoe divers psychische kwetsbaarheid kan zijn.

Linn kwam via haar coach bij De Stek terecht. Ze zat thuis en wilde weer een reden hebben om uit bed te komen. “Ik zocht iets wat bij mij paste. Hier kan ik praten met mensen die begrijpen wat ik doormaak. Ik kom hier voor mezelf, maar ook om te ontdekken welke richting ik op wil met mijn loopbaan. Juist door met anderen te kunnen praten die hetzelfde meemaken zorgt ervoor dat ik me niet alleen voel.”

Trudy vult aan dat familie vaak te dichtbij staat om over alles te praten. “Hier voel ik me veilig en begrepen.” Trudy gaat ook naar plekken als het Stadshuus waar ze meedoet aan activiteiten. Echter, de veiligheid en het begrip wat ze voelt bij De Stek ervaart ze nergens anders. “Ik weet nog dat ik hier voor de deur stond en het doodeng vond. Wie zijn dat voor soort mensen daar binnen.. Maar het voelde meteen als een warm bad.”

Voor Emma, die autisme heeft, was De Stek een uitkomst. Ze zag de oproep om lotgenoten te ontmoeten. En dit is precies wat Emma zocht. Ze is tot nu toe nog de enige met autisme en zou graag een lotgenotengroep willen oprichten voor jongeren met autisme. Samen leuke activiteiten doen en samenkomen. “Ik wil graag samen met anderen leren hoe je sociale contacten kan maken.” Ondanks dat ze de jongste deelnemer is en de enige met autisme kan ze wel haar ervaringen delen en doet ze mee aan bijna alle activiteiten. "Vaak is het meedoen belangrijker dan de angst zelf, en wanneer je die angst overwint, blijkt het vaak ook nog eens verrassend leuk te zijn."

Carmen is een ander vast gezicht bij De Stek. Ze organiseert er verschillende activiteiten zoals stoelyoga en start binnenkort als ervaringsdeskundig gespreksleider met een nieuwe lotgenotengroep: de ‘In Je Kracht’-groep, speciaal voor vrouwen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld en/of seksueel misbruik. De groep start dinsdagavond 11 maart en komt eens per twee weken samen. “Deze groep biedt een veilige plek voor open gesprekken met lotgenoten.” Huiselijk geweld en seksueel misbruik gaan vaak samen met verslaving. Daarom is er een samenwerking gezocht met Tactus Verslavingszorg. “We gaan onze zorgen, behoeften en problemen bespreekbaar maken, maar ook praten over de zonnige kant van het leven. Succes verhalen, vreugde en hoop zijn heel belangrijk.” Voor meer informatie en aanmelding kun je contact opnemen met [email protected].

Jasper was op zoek naar een plek waar hij zichzelf kon zijn. “Ik wilde graag in contact komen met mensen van mijn leeftijd en af en toe samen wandelen.” Hij nam het initiatief om een wandelgroep op te richten en neemt nu deelnemers mee op wandelingen door de omgeving. “Het is fijn om samen actief te zijn en onderweg gesprekken te voeren.” Carmen, voegt daaraan toe: “Bewegen is een geweldige manier om even uit je hoofd te komen en meer in het moment te zijn.”

© LokaalLochem

Creatieve hulpmiddelen

Ellen ontwikkelde een professioneel bordspel om gesprekken te vergemakkelijken. “Soms is het lastig om iets te vertellen of vragen. Met dit spel kun je op een leuke manier in gesprek komen. De vragen op de kaartjes maken het makkelijker om dingen te bespreken die je anders misschien niet zou durven.” Emma, een fan van het spel, beaamt: “Het spel maakt praten een stuk laagdrempeliger.”

Hedy, een van de vaste bezoekers, laat ons zien hoe chaotisch haar hoofd soms kan zijn. Voorafgaand had Ellen haar gevraagd om na te denken over enkele ervaringen van De Stek. Ze bracht meerdere A4'tjes, papiertjes en notitieblaadjes mee met aantekeningen om haar gedachten te ordenen. “Dit is hoe mijn hoofd werkt,” legt ze uit. “Ik begin ergens en dan kan het ineens alle kanten op gaan.” Aan de buitenkant zie je niks aan Hedy. Ze heeft een goede opleiding gehad en had ook een goede baan. Thuis is ze zowel mantelzorger als iemand die zelf zorg nodig heeft en op een gegeven moment ging het niet meer. Vanuit zorgverleners kreeg ze vaak te horen dat ze haar situatie moest accepteren en ermee moest leren leven. “Maar dat zeggen is toch echt wat anders dan het doen,” legt ze uit. “Thuis ben ik zowel mantelzorger als iemand die zelf mantelzorg nodig heeft, en dat is ontzettend ingewikkeld. Hier bij De Stek mag ik gewoon even mezelf zijn. Het is lastig om thuis over alles te praten, want met wie bespreek je dat allemaal?” Bij De Stek voelt Hedy zich veilig en kan ze de zorgen van thuis even loslaten. Tijdens de opening kneep haar dochter haar zachtjes in de arm en zei: “Mama, ik zie je weer net zo stralen als vroeger.” Het is een herinnering die nog steeds veel emoties oproept, zowel bij Hedy als bij Ellen. Als symbool van hoop kreeg Hedy een stekje, met de boodschap om te zien hoe het tot bloei kan komen. Precies dat gunt Hedy ook anderen: “Een plek zoals De Stek, waar iedereen zonder schaamte en zonder indicatie of doorverwijzing terecht kan. Een plek waar je je gelijkwaardig voelt en veilig bent.”

De kernen in

De Stek blijft groeien en ontwikkelen. Ellen draagt binnenkort haar rol over aan Sanne en Lisanne van Vriendendiensten, maar blijft betrokken bij nieuwe initiatieven. Een van de plannen is om met De Stek ook de omliggende dorpen te bereiken door ‘Stekjes’ te planten in bestaande dorpshuizen of andere ontmoetingsplekken. “We willen nog dichter bij de mensen komen en de drempel om deel te nemen verder verlagen,” zegt Ellen. “Daarom werken we nu aan een nieuw meedenkteam om deze ideeën vorm te geven.”

Daarnaast zal Ixta Noa het aanbod uitbreiden met themabijeenkomsten die zich richten op specifieke onderwerpen, zoals ADHD, autisme, eetstoornissen en psychosegevoeligheid. Ook komen er lotgenotengroepen en herstelcursussen voor bezoekers die verder willen werken aan hun herstel en verdieping zoeken.

Oproep aan de inwoners

Heb je een idee voor een Stek op jouw plek? Neem dan contact op met Ellen via [email protected]. “Samen kunnen we bouwen aan een gemeenschap waarin iedereen zich veilig en begrepen voelt.” Voor meer informatie kijk op www.desteklochem.nl. De Stek is actief op Facebook en Instagram. Wil je een indruk krijgen van de activiteiten en ervaringen,kijk op @desteklochem.