ZUTPHEN - Detroit was eens dé autostad van de wereld, maar ging failliet toen de auto-industrie zich terugtrok. Het gemeentebestuur reageerde te laat en nam de verkeerde maatregelen.

Henk Weststrate

Politiek observator

De gemeente Zutphen is hard op weg ook die kant op te gaan. Niet enkel door het verdwijnen van industrie en werkgelegenheid, maar ook door bestuurlijk falen. Het laatste wapenfeit is de renovatie van de IJsselkade. Vier miljoen euro duurder dan gepland. Dit is geld wat men niet heeft. Het project kan ook niet afgemaakt worden. Natuurlijk is de raad niet bijtijds geïnformeerd en ligt de oorzaak niet bij de gemeente.

Dit nieuws komt tegelijkertijd met het rapport van de Rekenkamer over de enorme tekorten bij de gemeente. Deze tekorten werden vlak na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018 bekendgemaakt. De verantwoordelijke partijen zijn er in geslaagd om na één jaar met een analyse te komen van mogelijke oorzaken.

"Het college informeerde de raad te laat of niet"

Het lastig te lezen verslag van de Rekenkamer is helder en duidelijk in zijn conclusies. Het college informeerde de raad te laat of niet. De gedeelde informatie was van matige kwaliteit, men was veel te optimistisch en alarmbellen ontbraken. Kort gezegd: men was niet in control.

De vijf wethouders van GroenLinks, VVD, PvdA, CDA/CU en Burgerbelang rotzooiden maar wat aan. Niemand keek naar de cijfers of had verstand van financiën. Duidelijk is ook dat het ambtelijk apparaat niet op zijn taak berekend was. Het rapport laat ook zien dat er weinig tot geen verbinding was tussen bestuur en ambtelijke organisatie. Maar wie bestuurde, wie nam besluiten, wie nam verantwoordelijkheid, wie signaleerde, wie eiste, wie sloeg met zijn vuisten op tafel? Niet het college en de ambtelijke top.

En hoe heeft de raad, het hoogste orgaan binnen de gemeente en de controleur van het college, zich gedragen? Men kan niet anders concluderen dan dat die zich als een tandloze tijger heeft gedragen. Vragen stellen waar geen, onvoldoende of te late antwoorden op kwamen. Aan de bel trekken, maar zich met een kluitje in het riet laten sturen. Men was heel coulant, berustend en gelaten.

Zoals meestal betalen de inwoners van de gemeente de rekening en nemen de veroorzakers geen verantwoordelijkheid. Zeker geen politieke verantwoordelijkheid. Het huidige college van GroenLinks, PvdA, VVD en SP moet nu op basis van dit rapport maatregelen nemen. Maatregelen die vooral de minstbedeelden binnen de gemeente zullen treffen.

Binnen de raad zijn er maar drie partijen die geen boter op hun hoofd hebben: D'66, De Stadspartij Zutphen/Warnsveld en Bewust ZutphenWarnsveld. Op basis van de verhoudingen in de raad staat de uitkomst van het debat over het rapport van de Rekenkamer al vast. Vooral omdat het de meestbetrokken partijen GroenLinks, PvdA, VVD en Burgerbelang ontbreekt aan zelfreflectie en politiek verantwoordelijkheidsgevoel.

Het huidige college heeft de eerste aanzet gegeven tot de bezuinigingen en - eerlijk is eerlijk - men tracht sneller, periodieker en accurater aan de raad te rapporteren. Tot nu toe heeft men bezuinigd op incidentele uitgaven en investeringen. De werkelijke keuzes moeten nog gemaakt worden, waardoor de tekorten waarschijnlijk verder gaan oplopen.

De hoop is dat de drie oppositiepartijen D'66, Stadspartij Zutphen/Warnsveld en Bewust ZutphenWarnsveld de raad tot inzicht kunnen brengen en dat deze haar politieke verantwoordelijkheid gaat nemen. Zo niet, dan lijkt de artikel 12-status een aanlokkelijk alternatief.