LAREN - Maar liefst zeven viertallen uit de gemeente Lochem namen op zaterdag 12 april deel aan de halve finales van het schooldammen. Drie scholen wisten zich uiteindelijk te kwalificeren voor de landelijke finale op 24 mei: De Branink uit Laren, de Joppeschool uit Joppe en de Prins Willem Alexanderschool, eveneens uit Laren.

De pupillen van het eerste viertal van De Branink (groep 7 en 8) behaalden een knappe tweede plaats. In het Drentse Hijken eindigde de Joppeschool op een mooie vijfde plek. De welpen van de Prins Willem Alexanderschool deelden in Hoogeveen de eerste plaats na een bijzonder spannende strijd, maar kwamen uiteindelijk twee weerstandspunten tekort voor de hoogste trede van het podium.

De welpen van De Branink en De Beatrixschool uit Harfsen draaiden niet mee in de top, maar beleefden wel een leerzame en plezierige middag. De Branink eindigde als zevende, De Beatrixschool als tiende.

Finale op 24 mei

Op 24 mei is het zover: de landelijke finale. De welpen van de PWA spelen in Bodegraven, de pupillen in Hoornaar. Elke dinsdagavond wordt er fanatiek getraind bij damvereniging Denk en Zet in Laren. We namen een kijkje om te horen hoe de kinderen terugkijken op de halve finales en hoe ze zich voorbereiden op de eindstrijd.

We spraken eerst twee jongens van de Beatrixschool in Harfsen. Beiden zijn net begonnen met schooldammen en plaatsten zich bij hun eerste deelname meteen voor de halve finale. De druk was hoog, maar ze hadden een duidelijk doel: “Ik dacht gewoon: dit moet ik winnen.” Voor een van hen begon het dammen al vroeg bij opa: “Opa heeft me dammen geleerd. Elke keer als ik daar was, gingen we samen dammen.” Via het schooldammen kwamen ze terecht bij Denk en Zet. Naast dammen voetballen ze ook allebei. Hun schooldamavontuur zit erop, maar ze genieten nog elke dinsdag van het spel met leeftijdsgenoten.

Voor de pupillen van De Branink is dit inmiddels de derde keer dat ze de halve finale halen, en de tweede keer dat ze de landelijke finale mogen spelen. Ze hebben zelfs een geheime tactiek, die ze liever niet verklappen: “In de ochtend geen suikers. Zo blijf je ook ’s middags scherp.” “En tussen de partijen door bewegen. Dat helpt om je beter te concentreren.” Ze merken op dat veel tegenstanders elk jaar terugkeren.

© LokaalLochem

Jongenssport vol plezier en strijd

Dammen is vooral populair onder jongens. Hoewel ook meisjes meedoen aan het schooldammen, bestaan de meeste teams uit jongens. Het stoffige imago van 'een sport voor oude mannen' is op dinsdagavond in Laren ver te zoeken. De jongens zijn fanatiek, denken mee, geven elkaar tips en hebben vooral veel plezier. Rustig is het zelden, maar altijd op een goede manier. Jeugdleider Herman Beuzel verzekert: “Tijdens officiële partijen is het echt stil en zijn ze volledig geconcentreerd.”

Kinderen kunnen al vanaf groep 4 beginnen. Tot groep 6 ben je 'welp', daarna 'pupil'. Elk schoolteam kan meedoen aan de voorrondes. Teams die de Gelderse finales halen, mogen gratis trainen bij de club. Wie vaker wil meedoen aan toernooien, moet lid worden.

Bijzonder talent uit Gorssel

Een opvallende deelnemer komt uit Gorssel. Hij deed niet mee aan het schooldammen, maar stond wél op het NK tijdens de meivakantie. Omdat er in Gorssel geen damvereniging meer is, sloot hij zich aan bij Denk en Zet. In zijn eerste jaar als pupil wist hij zich direct te plaatsen voor het NK, waar hij als een van de jongste deelnemers achttiende werd. Van de negen partijen won hij er vier, speelde hij één remise en verloor hij er vier, een prestatie waar de vereniging erg trots op is.

Het NK duurde zes dagen. Elke dag speelde hij een of meerdere partijen. Hoe hij zover gekomen is? “Ik had geen speciale tactiek of zo. Ik denk gewoon lang na en kijk goed naar wat de tegenstander doet.” Twee partijen duurden zelfs meer dan drie uur. Tijdens het oefenen op dinsdagavond valt op dat hij graag specifieke schijven verovert in het midden of aan de zijkant van het bord. Het vooruitdenken, soms wel tien zetten, maakt dammen voor hem zo aantrekkelijk.

Strategie en plezier

Gemiddeld duren partijen in deze leeftijdsgroep zo’n 15 minuten. Schooldammen speel je in teams van vijf, waarvan één de wisselspeler is. Teams nemen het tegen elkaar op waarbij spelers één-op-één tegen elkaar spelen. Vanaf de provinciale finales wordt er ook met een klok gespeeld.

Kinderen hebben vaak een voorkeur voor zwart of wit, al is het gezegde ‘wit begint, zwart wint’ volgens hen een fabel: “De beste wint gewoon.” Wat dammen zo leuk maakt? De regels! Vooral het verplichte slaan en de mogelijkheid om meerdere keren achter elkaar te slaan maken het spel spannend en strategisch. “Je moet eerst denken voor je zet doet,” zegt Herman lachend. “Vandaar ook de naam van de vereniging.”

Geheime tactieken voor de finale hebben de kinderen niet echt. Wel leren ze veel van elkaar door goed op elkaars zetten te letten. Misschien komen De Branink en de Joppeschool straks zelfs tegenover elkaar te staan in de finale.

© LokaalLochem

Meer dan een spelletje

Herman Beuzel is al meer dan 40 jaar actief bij het schooldammen in de gemeente Lochem. Hij zag hoe scholen door de jaren heen uitblonken: eerst de Barchschole, later de Propschool in Lochem, en nu De Branink en de PWA in Laren. De toenemende populariteit onder de jeugd maakt hem blij.

Schooldammen is belangrijk voor verenigingen zoals Denk en Zet. Op de middelbare school wordt geen schooldammen meer georganiseerd, en dan daalt het ledental. De gemiddelde leeftijd van volwassen dammers ligt rond de vijftig jaar.

Wat hij zo mooi vindt aan het werken met jeugd? Het leren vooruitdenken, het aanleren van tactieken en ‘foefjes’, zoals hij het noemt. Tijdens halve finales en finales is er veel publiek, vooral familie. Dat maakt het voor de kinderen extra bijzonder. De landelijke finale bestaat uit negen wedstrijden en duurt de hele dag.

In het seizoen 2005-2006 eindigde de Barchschole zelfs als tweede op het NK. En nu? “Een plek in de top vijf is zeker mogelijk,” zegt Herman. “Maar alles kan gebeuren.”

Hoe werkt schooldammen?

Schooldammen begint in november met lokale wedstrijden. Daarna volgen de halve en hele finales op provinciaal en landelijk niveau. De kinderen blijven enthousiast doortrainen op dinsdagavond. En volgens Herman is het duidelijk: Voor sommigen komt de finale nu écht dichtbij.