LOCHEM - Tien jaar geleden - in 2014 - deden mensen massaal de Ice Bucket Challenge. Gooische Vrouwen 2 scoorde als een malle in de bioscopen. Rather Be van Clean Bandit werd grijsgedraaid op de radio. En Sebastiaan van ‘t Erve werd de nieuwe burgemeester van Lochem. We spreken uitgebreid met hem naar aanleiding van zijn tienjarig jubileum.   

Liever luisteren? Beluister het gesprek met Sebastiaan van 't Erve.

Een frisse wind waaide in 2014 door het Lochemse gemeentehuis. Sebastiaan van 't Erve was toen 36 jaar en dus een jonge burgemeester. "Niet de jongste van Nederland, maar wel aan de jonge kant." Het is ook de eerste gemeente waar hij burgemeester werd. "Voor mij is het burgemeesterschap een lichtpunt. Omdat je er ook voor anderen echt kan zijn. En dat vind ik ontzettend mooi om te mogen doen."

Een hele andere wereld

“In 2014 leefden we eigenlijk in een hele andere wereld. Daar ben ik achter gekomen nu ik een beetje aan het terugblikken ben.” Van 't Erve was toen net wethouder geweest en begon in het vak. “We waren vooral bezig met de vraag: hoe zorgen we er voor dat we in onze samenleving ook voorbij vandaag kijken. Dus kijken naar wat er gebeurt op de middellange en langere termijn?” Dat is ondertussen niet meer het geval. “In die tien jaar is er natuurlijk heel veel gebeurd. Door de corona crisis, boerenprotesten en de oorlog in Oekraïne.”

Van ‘t Erve is naar eigen zeggen steeds meer crisismanager geworden. “Ik moet ervoor zorgen dat het vandaag nog een beetje goed loopt.” Of het nou gaat over woningbouw, opvang van vluchtelingen of proberen te helpen perspectief te vinden voor boeren. “We zijn veel meer met het hier en nu en de noden van vandaag bezig. En minder samen aan het nadenken over wat er gebeurt op de middellange termijn. Dat is echt wel een grote verandering ten opzichte van 9 januari 2014 en 9 januari 2024."

Koffie met boze boeren

De boerenprotesten worden veel besproken in de gemeente. Toen er een giertank geleegd werd voor het gemeentehuis, werd Lochem wereldnieuws. "Dat maakt veel indruk. Maar gelukkig spreek ik ook met een heleboel mensen. Wanneer er demonstraties waren zei ik: Jongens, de koffie staat klaar. Ik regel koeken, kom hier praten. Dat vind ik erg fijn om te doen. Wij hebben in deze gemeente een innovatieve coöperatie waarin boeren samenwerken aan vernieuwingen en dat vind ik echt heel erg inspirerend, bijvoorbeeld voor biogas."

Wanneer je burgemeester bent, willen veel mensen hun meningen of vragen bij je neerleggen. Alle inwoners spreken is natuurlijk onmogelijk. “Maar ik sta midden in de samenleving. Door op de fiets te springen of naar de supermarkt te gaan kom ik mensen tegen. Mensen spreek ik graag en overal." En die mensen maakt hij geen grote beloftes. "Ik geloof niet in grote woorden die in een keer grote problemen kunnen oplossen. Ik denk dat we moeten samenwerken om samen strategische stapjes te zetten met goede ideeën hoe we het nou voor onszelf hier en nu een beetje beter kunnen maken."

Naar zestigjarige huwelijken

Persoonlijk contact is misschien wel de belangrijkste taak van een burgemeester. Met boze boeren in gesprek gaan dus, maar ook om andere redenen bij mensen langsgaan. "Ik red het nog steeds om zoveel mogelijk bij zestigjarige huwelijken op bezoek te gaan wanneer ze mij uitnodigen. Dan nuttigen we een kopje koffie en een taartje op de bank en ik luister naar hun verhalen. Iedere keer leer ik dan enorm veel over de geschiedenis."

Een termijn voor het burgemeesterschap duurt zes jaar. Wil hij over twee jaar - na twaalf jaren op het gemeentehuis - daar blijven? "Daar ga ik over twee jaar over nadenken. Ik ben nu nog vol enthousiasme bezig. Toen ik hier kwam zei ik al dat ik hier niet tot mijn pensioen blijf zitten.” Er komt natuurlijk een moment dat je moet toegeven - net als bij Mark Rutte - dat je houdbaarheidsdatum is verstreken. Het wordt tijd om te vertrekken. “Alleen dat gevoel heb ik nu absoluut nog niet. Juist vanwege die grote opgaven die we hebben.”

Naar de grote(re) stad? 

Ambitie om de burgemeester van een grote stad te worden heeft hij niet. "Wij hebben hier de grootte om professioneel genoeg te zijn en de juiste maat om nog menselijk te kunnen zijn. Wanneer ik zie dat in grote steden burgemeesters nauwelijks meer tijd hebben om bij dat zestigjarige bruidspaar op de bank te gaan zitten, dan denk ik dat je iets verliest."

Van ‘t Erve sluit ook niet uit dat hij een andere tak van sport gaat beoefenen. Hij heeft namelijk een relatief nieuwe hobby. “Ik ben gefascineerd door het thema digitale veiligheid.” Dat kwam mede door de hack. In het voorjaar van 2019 ontdekte de gemeente namelijk dat haar ICT-systeem gehackt was. “Ik heb nu dus als hobby-doel om te promoveren op het thema digitale veiligheid bij gemeenten. Dat is echt een hobby, dus dat staat los van het werk. En ik kom er ook niet altijd aan toe.”

Uitnodiging van Extinction Rebellion

Van 't Erve is lid van GroenLinks. Al is dat volgens hem niet zo heel erg relevant. "Ik sta boven de partijen." Maar wel is hij veel bezig met milieu en klimaat. Hij rijdt bijvoorbeeld een elektrische auto. Maar met Extinction Rebellion op de snelweg staan gaat hij niet doen. "Ze hebben me heel vaak uitgenodigd om ook mee te gaan. En ik heb steeds gezegd: Jongens, dat doe ik niet. Ik begrijp heus jullie zorgen. Maar ik heb nu niet de rol om dit te doen."

Ondanks het afslaan van de uitnodiging, is klimaat en milieu erg belangrijk voor hem. “Ik heb in Wageningen gestudeerd. Daar heb ik heb meerdere talen groen leren spreken. Ik weet hoe belangrijk het is om te verduurzamen. En ik weet hoe belangrijk het is om weer perspectief voor de boeren te organiseren.” Volgens Van 't Erve is het belangrijk om daarover met elkaar in gesprek te blijven gaan. “Het maakt niet uit of je nou de ene of de andere taal groen spreekt. Volgens mij houden we allemaal van ons buitengebied.”

Er voor mensen zijn

Wanneer hij terugblikt op het afgelopen jaar zijn er een aantal momenten die onmiddellijk voor het geestesoog verschijnen. “Ik heb altijd geprobeerd er voor mensen te zijn wanneer het noodlot toesloeg. Ik heb bij allerlei verschrikkelijke momenten die mensen hebben moeten meemaken, geprobeerd er voor hen als mens te zijn." Het moment dat de corona crisis toesloeg is ook iets waar hij vaak aan terugdenkt. "We wisten toen nog niet wat het voor de samenleving ging betekenen. Het was iets wat we ons niet hadden kunnen voorstellen."

Achter alle beslissingen die hij in al die jaren gemaakt heeft, staat hij nog steeds. Dat komt omdat hij veel op gevoel doet. "Ik denk dat dat de beste manier is. En natuurlijk betrek ik ratio daar ook bij. Maar ik denk dat de mens die je bent, de beste keuzes mogelijk maakt."