Waarom het belangrijk is even stil te staan bij Stolpersteine
- Nieuwe stenen in Lochem
- 20 april 2021
- Jesse Sprikkelman
LOCHEM - Nog maar tien maanden was de Lochemse Emanuel Carel Roozendaal toen hij in 1942 werd opgebracht in Auschwitz. Ook zijn familie heeft de holocaust niet overleefd. Om ze nooit meer te vergeten zijn er Stolpersteine gelegd bij hun voormalige woning aan de Smeestraat 1 in Lochem.
In Lochem zijn nieuwe Stolpersteine geplaatst. Lees verder onder de video...
Op de bovenverdieping van het pand, waar nu een warenhuis in zit, woonde het jonge gezin Roozendaal bestaande uit Abraham, Roosje en hun zoontje Emanuel Carel. De ouders van Abraham: Emmanuel en Betje, woonden beneden. Het pand had toen nog een binnendoorgang.
Emmanuel Roozendaal (60) kwam uit Lathen, zijn vrouw Betje (58) uit Zaandam. Zij hadden drie kinderen, waarvan één zoon de oorlog overleefde. Dochter Susanna was net twee maanden getrouwd en woonde in Nijmegen. Zij werd een week voor haar ouders met haar man en schoonfamilie op 15 oktober 1942 vermoord. Vanaf 1935 woonden zij op de Smeestraat, waar zij een magazijn in mode en manufacturen hadden, net als de familie Baart, hun voorgangers sinds 1908.
Lees verder onder de foto...
Abraham (29) en Susanna (26) waren geboren Lochemers. Roosje (27) kwam uit Zutphen. Abraham overleed een half jaar later na zijn vrouw en zoontje, na eerst nog als dwangarbeider te zijn ingezet. Het lot wilde dat Betje Roozendaal-van Praagop dezelfde dag van 22 oktober 1942 de dood vond, zij in Auschwitz en hij in Monowitz, een kamp voor dwangarbeiders in de buurt van Auschwitz. Betje had vijf broers en zussen, die allen zijn vermoord in de oorlog.
De vader van Roosje, Carel van Gelder, is 59 jaar geworden en was veehandelaar. Hij woonde in Zutphen en is in Auschwitz vermoord, net als de moeder van Roosje, Sara van Gelder-Philips (56 jaar). Ook twee broers van Roosje, Joël en Izak, zijn in de oorlog vermoord. De derde broer, Karel van Gelder, is aan de dood ontsnapt. Zijn dochter, Karin de Leeuw-van Gelder legde een steen. "Er is geen graf om heen te gaan. Mijn ouders hebben door het onderduiken de oorlog kunnen overleven. Maar mijn vader is tachtig naaste familieleden verloren in de oorlog. Dit betekent heel veel voor mij. Het trekt mensen aan om even te kijken. Het is een herinnering opdat ze niet vergeten zullen worden."
Gedenktekens bij vroegere woonhuizen
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. Ze liggen op verschillende plekken in de regio, waaronder in Zutphen. De gedenktekens worden aangebracht in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova's getuigen en gehandicapten.
