Ik herinner van mijn middelbare schooltijd nog de lessen maatschappijleer. Een vak dat een soort verplicht nummer was, erg serieus werd het niet genomen. Dat het een bijvak was bleek uit alles op die school. De directeur blies zichzelf op van woede als er snoep rondging in de klas, dat werd gekocht in het winkeltje aan de overkant. In één adem sprak hij de dringende wens uit dat wij met zijn lessen net zo slim zouden worden als de directeur van Crokychips, het product dat even daarvoor door hem werd veracht.

Leerlingen die niet konden meekomen kregen van de directeur nogal eens op hun donder. Naar een oorzaak werd niet gezocht. Zij schaadden zijn score van het hoogste slagingspercentage van alle scholen in een wijde omgeving. Daar was hij trots op. Maatschappijleer was geen examenvak en werd dan ook als zodanig behandeld; dat ging, overeenkomstig de algemene opvatting destijds, over bijzaken in het leven. Slechts een uurtje per week achtte onze directeur wel voldoende. Dat verklaart wellicht de strijdige morele boodschappen in zijn stellingen. Hij gaf zelf geen lessen maatschappijleer, wellicht maar goed ook.

Onlangs keek ik naar een tv-quiz waar één van de kandidaten trots vertelde over zijn beroep; hij is leraar op een middelbare school en begon te stralen toen het over zijn vak ging: maatschappijleer, het mooiste vak dat er bestaat, zei hij. Hij bespreekt met zijn leerlingen de toestand van de wereld en hoe die in elkaar zit. Maakt ze wegwijs in de structuren van de maatschappij en leert ze die te analyseren. Zijn enthousiasme verraadde dat zijn lesstof in een behoefte voorziet van zijn leerlingen.

"Onbegrijpelijke formules. Zal vast aan mij liggen"

Diezelfde dag werd me huiswerk voorgeschoteld van een 11-jarige groep 8-leerling. Ontbindt in factoren: 63000. Als antwoord was er keuze uit vier wiskundige uitkomsten. Onbegrijpelijke formules. Zal vast aan mij liggen. Mijn directeur van de middelbare school wilde dat zijn leerlingen exacte kennis onder de knie kregen. Van zijn lessen is mij niets bijgebleven.

Dat weekend kwam kleindochter van veertien op bezoek. Het gesprek kwam op schoollessen over de maatschappij waarin we leven, ze is er dol op en vertelde over de onderwerpen die haar bezighouden. Ze is nieuwsgierig en volgt op tv documentaireseries, bijvoorbeeld over de kinderen van Ruinerwold. Ook voor haar blijkt kennis opdoen over de samenleving belangrijker dan de wortel uit 97684. Inderdaad een mooi vak; leraar maatschappijleer.