De maand maart staat al jarenlang bekend als de dialectmaand. In de media en met extra evenementen worden de streektalen van ons land in de schijnwerper gezet. De belangstelling daarvoor neemt toe. Niet alleen ouderen, die van huis uit hun dialect hebben meegekregen, hebben er wat mee. Ook de jeugd toont in toenemende mate belangstelling voor de taal van hun eigen streek. Als je het gesprek met hen voert op basis van wat zij herkennen van hun ouders, grootouders of buurman blijkt dat kinderen veel meer oppikken dan wij volwassenen vermoeden. 

Je moet hen niet aanspreken met onderwerpen uit vervlogen tijden waar zijn geen enkele verbeelding bij hebben. Spreek met ze in dialect over wat hen bezighoudt en je merkt dat ze het leuk vinden een ‘nieuwe taal’ te ontdekken. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en daarmee een dankbare groep om de streektaal te behandelen.  Op basisscholen vertel ik af en toe dialectverhalen. Vooraf behandel ik enkele moeilijke woorden en leg hen de betekenis ervan uit, zodat ze het verhaal goed kunnen volgen. Aan het einde van de les mogen ze vragen stellen over andere onderwerpen. Mooi moment als de vingers fanatiek omhoog gaan om de beurt te krijgen. 

"De krant noemen we krante en een broek is de bokse"

Hoe zeg je touwtje springen, muur, school, juffrouw, meester, auto, limonade, computer. De krant noemen we krante en een broek is de bokse. Als laatste stak een jongetje de vinger op die nog niets had gevraagd, hij pakte net op tijd zijn kans. Na enig nadenken had hij een woord gevonden dat hem bezighield, bij hem thuis was een verbouwing gaande. “Wat is het dialectwoord voor vloerverwarming?”, vroeg hij. Ik moest even nadenken om toe te geven dat we daar geen speciaal dialectwoord voor hebben. Zo gaat dat met nieuwe begrippen die ontstaan, daar hebben we in de streektaal niet meteen een naam voor. Dat gebeurt in de Nederlandse taal ook. Veel woorden komen rechtstreeks uit het Engels, Frans of Duits, dus zo erg is dat niet. Hij was tevreden met het antwoord.

De volgende morgen werd hij wakker en zei tegen zijn moeder: vandaag doe ik ‘de bokse’ aan. Hij had goed opgelet en was serieus bezig met de toepassing van wat hij daags tevoren leerde. Meertaligheid begint dichtbij huis. Een kind zal van die taalrijkdom in de toekomst de vruchten plukken. Hen weghouden bij dialecten is hetzelfde als bang zijn voor koud water.