Vorige week had ik een appeltaartgesprek. Ik had er zelf ook nog nooit van gehoord. Het eerste wat in me op kwam was een zorgelijk kijkende gemeenteambtenaar die aan mijn keukentafel zou komen vertellen dat het zo echt niet langer ging met mijn financiën. Met een stuk appeltaart zou hij me dan tot een schuldhulpverleningstraject proberen te verleiden. Nu ben ik inderdaad geen Ralph Hamers van ING, maar mijn financiële toestand is nu ook weer niet zó deplorabel dat ik een bezorgd bezoekje van de gemeente verwacht.

Toch bleek de gemeente wel iets met de appeltaart van doen te hebben. Het heeft allemaal te maken met wat ze zo mooi de ‘energietransitie’ noemen. In 2050 moeten we van ‘Parijs’ CO2-neutraal zijn. Mijn stad Nijmegen – groen en links als zij is – wil al in 2045 zover zijn. Sterker nog, ze hebben besloten dat mijn wijk in 2030 ‘gasloos’ moet zijn – over twaalf jaar dus al. Reden: het gasnet hier is dan eigenlijk aan vervanging toe, dus als dat niet hoeft, is dat mooi meegenomen.

"Om de boel toch een beetje op gang te krijgen neemt de gemeente wel het voortouw"

Maar: hoe dan? Dat ligt toch wat ingewikkeld. De gemeente gaat namelijk helemaal niet over de gasleidingen, maar netbeheerder Liander. En huiseigenaren gaan zelf over hun huis. De gemeente heeft alleen de verplichting dat niemand in de kou mag zitten. En dat die CO2-uitstoot omlaag moet dus. Een lekkere catch-22-situatie (in mooi Nederlands). Ik ben nogal sceptisch over de haalbaarheid, eerlijk gezegd. Nederlanders houden niet van verandering, en zeker niet als ze dat een hoop geld gaat kosten – misschien wel vijftig duizend euro per woning! 

Om de boel toch een beetje op gang te krijgen neemt de gemeente wel het voortouw. Ze wil bewoners – wederom in mooi Nederlands – gaan nudgen. Oftewel: proberen te bewegen tot het aanpassen van hun huis. Ze werken hierbij samen met een bewonersgroep die zich druk bezighoudt met duurzaamheid: ‘Duurzaam Hengstdal’. Ze hebben informatieavonden, folders, een uitgebreide website – aan enthousiasme geen gebrek. En dus ook: appeltaartgesprekken. Dan komt er iemand van Duurzaam Hengstdal bij je thuis om jou en je buren te laten zien wat er allemaal nodig en ook mogelijk is om je huis energiezuiniger te maken. 

Mijn appeltaartgesprek was op locatie, bij iemand die zijn huis zelfs helemaal energieneutraal gemaakt had. Ik moet toegeven, het verbaasde me hoe haalbaar het allemaal blijkt in een dertien-in-een-dozijn-rijtjeshuis: warmtepomp, elektrische boilers, het klinkt allemaal abstract, totdat je in het echt ziet wat ze zijn en doen. Ik zag het zowaar voor me dat mijn huis ook echt van het gas af zou kunnen. 

Zou het dan toch werken, dat nudgen? Of komt als de appeltaart op is toch de schuldhulpverlening langs, omdat iedereen zich door die verduurzaming te diep in de schulden steekt?