ZUTPHEN - Maatschappelijke initiatieven moeten meer samenwerken, vindt de gemeente. Daar heeft ze iets voor bedacht. Het sociaal domein is ingedeeld in zeven thema’s. Organisaties en inwoners worden uitgenodigd voor drie bijeenkomsten per thema. Aan deze zogenoemde thematafels maken ze samen een plan dat de gemeente subsidieert. Schuif je niet aan bij een thematafel, dan krijg je geen subsidie. Je moet en zal samenwerken. 

Lex Hemelaar

Maatschappelijk Ondernemer

Waarom deze actie? De gemeente verwacht dat er dubbelingen zijn tussen maatschappelijke organisaties. Haal je die eruit, dan kun je een deel van de subsidies schrappen. Bezuinigen dus. Daarnaast zou samenwerken tot betere dienstverlening leiden. Het is gebaseerd op verwachtingen, zegt de gemeente. Een grondige analyse is er niet. Er komen dus 21 bijeenkomsten met 7 themaplannen als resultaat, omdat er misschien wat te besparen is. Dat alles begeleid door een duur adviesbureau die er bijna een weektaak aan heeft. Over bezuinigen gesproken.

Dat samenwerken leidt tot betere en goedkopere diensten is een waanidee. Zeker als het moet met het mes op de keel. Kijk eens naar de commerciële sector, bijvoorbeeld het Koelhuis en de Pelikaan. Goed lopende bedrijven met een unieke uitstraling die elk hun eigen weg kiezen. Stel dat de gemeente hen zou verplichten om samen te werken, op straffe van intrekking van de vergunning. Het resultaat zou een zwak horecaconcept zijn; slappe koffie en schraal bier.

"...maar samenwerken is een middel en geen doel op zich"

Moet je dan helemaal niet samenwerken? Natuurlijk wel, maar samenwerken is een middel en geen doel op zich. Het sociaal domein heeft innovatie nodig. Andere, verfrissende aanpakken. Daar heb je dwarsdenkers voor nodig die werken vanuit en met inwoners. Die juist de samenwerking zoeken met andere partijen dan maatschappelijke organisaties. Dwing je die tot verplicht samenwerken binnen een thematafel dan worden ze gemangeld door de gevestigde orde. Innovatie komt namelijk niet van organisaties zoals bijvoorbeeld Perspectief. Die draaien rond in hun eigen cirkeltje en weten de doelgroepen nauwelijks te bereiken. 

Het voorbeeld van het Odensehuis laat zien hoe het mis kan gaan. Opgezet als vernieuwend en innovatief bracht het meerwaarde. Zwaar bevochten, want het dreigde te worden opgeslokt door de gevestigde zorgorganisaties. Drie jaar later heeft de zwakke leiding de eigenwaarde ingeruild voor samenwerking. Met als gevolg dat het Odensehuis haar glans heeft verloren, de interne organisatie verwaarloosd is, vrijwilligers uit onvrede weglopen en het aantal bezoekers zienderogen afneemt.

De thematafels laten zien dat samenwerken in feite betekent het in stand houden van de gevestigde zorg- en welzijnsorganisaties. Dat is funest voor de innovatiekracht in de Zutphense samenleving. Innoveerders binnen het sociaal domein doen er beter aan de verstikkende thematafels te mijden en hun eigen weg te gaan.