REGIO - Het voorjaar is nu echt begonnen. De bomen krijgen frisgroene blaadjes en bloesems kleuren. De dieren in het bos worden ook steeds actiever. Een bosbewoner die zeker voorkomt in de omgeving van Lochem, maar die je niet vaak ziet, is de das. Dassensporen zijn wel goed vindbaar. Zo kun je aan putjes in de grond zien waar een dassenfamilie heeft gewroet naar voedsel. Of zie je ineens een smal paadje dwars op je wandelpad het weiland ingaan. Dat kan zomaar een dassenwissel zijn, oftewel dassenpaadje.

Lievelingseten

De das krijgt vroeg in het jaar jongen; de piek van de geboorte ligt in februari. Gelukkig konden de pasgeboren dassen tijdens de koude periode die daarop dit jaar nog volgde, veilig in de burcht verblijven.

Het lievelingseten van de das zijn regenwormen. Ook insecten, slakken en bessen staan op het menu, afhankelijk van het seizoen en wat er te vinden is. Het dassenterritorium wordt gemarkeerd door ondiepe open kuiltjes met daarin uitwerpselen, zogenaamde latrines. Maar snel zul je de das niet tegenkomen in het bos, want het is een nachtdier.

Dassenburcht

Zo’n burcht bestaat uit een stelsel van ondergrondse gangen en kamers en gaat vaak generaties lang mee. Er bestaan zelfs dassenburchten van honderden jaren oud; dat zijn enorme burchten, want de dassenfamilies blijven het gangen- en kamerstelsel continu uitbreiden.

Ook andere dieren maken dankbaar gebruik van een grote burcht; zo wil een vos of konijn nog wel eens zijn intrek doen in een leegstaand deel van een grote burcht, waardoor ze zelfs tegelijk ‘samen kunnen wonen’ met de dassenfamilie in dezelfde burcht. 

Overdag rusten de dassen in de burcht, maar tegen de schemering komen ze tevoorschijn. Zo rond april-mei zijn de jonge dassen meestal voldoende groot om mee naar buiten te mogen met de ouders. De jonge dasjes leren van hun moeder voedsel te zoeken.

© Natuurmonumenten

Rust in het bos – honden aan de lijn

Rust in het bos en vooral in de buurt van de burcht is belangrijk voor de dassen. Dassen hebben een gevoelige reukzin, en geuren van mensen en honden kunnen lang blijven hangen; een das kan tot 2 dagen nadat er een mens over de burcht is gelopen, dit nog ruiken. Hangen er vreemde geuren of is er veel lawaai geweest, dan komt de das vaak pas later in de nacht naar buiten.

Andersom is gebleken dat hoe minder verstoring er in de omgeving is, hoe vroeger op de dag de das juist tevoorschijn komt en hoe meer tijd hij heeft om z’n kostje bij elkaar te scharrelen. Wanneer de jonge dassen naar buiten komen is het extra belangrijk de hond aan de lijn te houden; jonge dassen die (stiekem) midden op de dag op verkenning buiten de burcht gaan, willen helaas nog wel eens gepakt worden door een loslopende hond.

Schaars voedselaanbod door droogte

Voor dassen is ook droogte een groot probleem. Extreme (langdurige) droogteperiodes zorgen voor een schaars voedselaanbod; er zijn dan minder regenwormen te vinden. Hoe moeilijker voedsel te vinden is, hoe meer afstand de dassen in één nacht af moeten leggen om voedsel te vinden en weer op tijd terug te zijn bij de burcht. De combinatie van minder voedsel waarvoor méér moeite gedaan moet worden, kan dassen helaas daadwerkelijk de das omdoen. Met het oog op de toenemende kans op langdurige droogteperiodes, is het belangrijk om (natuur)gebieden zo in te richten dat er meer water vastgehouden wordt om verdroging te voorkomen.

© Hans Roem

Wildcamera’s

Dassen monitoren gebeurt door middel van wildcamera’s. Deze worden op de burcht gericht en beginnen op te nemen wanneer er beweging is in beeld. Dit levert rond april-mei vaak mooie beelden van de jonge, speelse dassen die rondrennen en rollen over de burcht. Eerder in het jaar kan je de ouderdassen soms op camera zien slepen met nestmateriaal zoals gras, mos en bladeren, waarmee ze de nestkamers in de burcht bekleden. Door camera’s te gebruiken, worden de dassen niet verstoord. En heb je veel geluk en let je goed op, dan zou je op een mooie zomeravond wel eens een das door het veld kunnen zien scharrelen, op zoek naar regenwormen! 

Alles over de natuur in LokaalLochem 

Dit artikel is onderdeel van een serie verhalen van Natuurmonumenten voor LokaalLochem, over de natuur en cultuurhistorie in haar gebieden in en rondom de gemeente Lochem. In de Achterhoek zorgen boswachters van Natuurmonumenten voor 29 natuurgebieden, onderverdeeld in 3 deelgebieden: de Graafschap, Montferland en Winterswijk, met onder andere 11 landgoederen, 3 veengebieden en 4 Natura 2000- gebieden. Meer informatie vind je op nm.nl/achterhoek.