Dit waren de verhalen van 2021
- Jaaroverzicht
- 31 december 2021
- Jelle Seubring en Jesse Sprikkelman
REGIO - 2021 was het jaar van kunst en cultuur, een vliegtuigcrash en het overlijden van A.L. Snijders. Deze krant heeft veel nieuws uit de regio mogen brengen dit jaar. We blikken terug op de meest bijzondere verhalen.
Mega-kunstwerk is nieuwe eyecatcher
Lochemmers werden getrakteerd op een prachtig kunstwerk. Er werd een indrukwekkende muurschildering op het 55 meter hoge gebouw van het bedrijf OOCON. Wethouder Eric-Jan de Haan: "Hoe trots was ik als ik s avonds bij het uitlaten van de hond zag hoe dit enorme kunstwerk groeide! Het heeft veel symboliek in zich die verwijst naar de landbouw, Lochem en de Achterhoek. Het straalt echt kracht uit. Als straks de nieuwe rondweg er is, zal dit zeker een eyecatcher van Lochem zijn!"
Het pand wordt gebruikt voor de opslag van onder andere graan. Dus het besluit om een boer met zijn koeien erop te schilderen werd snel genomen. Kunstenaar Miel Krutzmann maakte het werk. Ze wilde de relatie tussen mens en natuur verbeelden. Zo zie je aan de rechterkant van het kunstwerk de link naar Landgoed Verwolde en is op de achtergrond suggestief het verhaal van de Lochemse Hooiplukkers verbeeld. Het werk is een onderdeel van een kunstproject Silo art tour Achterhoek.
Stolpersteine vertellen triest verhaal
Nog maar tien maanden was de Lochemse Emanuel Carel Roozendaal toen hij in 1942 werd omgebracht in Auschwitz. Ook zijn familie heeft de holocaust niet overleefd. Om ze nooit meer te vergeten zijn er in juni Stolpersteine gelegd bij hun voormalige woning aan de Smeestraat 1 in Lochem. Een ander slachtoffer werd Carel van Gelder. Hij is 59 jaar geworden en was veehandelaar. Hij woonde in Zutphen en is in Auschwitz vermoord, net als de moeder van Roosje, Sara van Gelder-Philips
Familielid Karin de Leeuw-van Gelder legde een steen. "Er is geen graf om heen te gaan. Mijn ouders hebben door het onderduiken de oorlog kunnen overleven. Maar mijn vader is tachtig naaste familieleden verloren in de oorlog. Dit betekent heel veel voor mij. Het trekt mensen aan om even te kijken. Het is een herinnering opdat ze niet vergeten zullen worden." Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. Ze liggen op verschillende plekken in de regio, waaronder in Zutphen.
Echter was niet iedereen even respectvol richting de monumenten. Vlak na het plaatsen zijn de Stolpersteine al vernield. Vandalen spoten er graffiti op. "Laten we waakzaam blijven en vandalisme de kop in drukken. Zeker als dat zich richt op gedenkplaatsen zoals de Stolpersteine", zei burgemeester Sebastiaan van 't Erve daarover. Daarna is het ook niet meer gebeurd.
Lowlands-doeken richten alle ogen op Lochem
De Lochemse cultuur werd dit jaar opgetekend in verschillende grote kranten. Kunstenaar Jan M. Verburg vertoonde namelijk zijn bijzondere werken in de Grote Kerk in Lochem. Het waren de werken die tussen 1993 en 2003 alle bezoekers van het festival Lowlands in Biddinghuizen ontvingen. "Maar in deze kerk staat het ook erg mooi", beklemtoonde de maker van de expositie The Gate of the Lost Paradise.
Tien meter hoge doeken toonde Napoleon, Elvis Presley, koningin Beatrix, Muhammed Ali, Brigitte Bardot en Beethoven. Verburg geeft sporadisch exposities en blijft het liefst op de achtergrond. "Ik vestig liever de aandacht op mijn werk, niet op mijzelf. Ik heb geen hiërarchie." Dat maakte het extra bijzonder dat hij in Lochem wel op de voorgrond trad. In de jaren dat de Lowlands-poort vol hing met zijn doeken heeft hij er veel gemaakt. "Het begon met vier doeken. In tien jaar tijd heb ik er elk jaar een paar bijgemaakt. Uiteindelijk had ik er een stuk of dertig! In de kerk hangen er nu vijftien", aldus de 72-jarige kunstenaar uit Deventer. De afbeeldingen zijn inmiddels legendarisch geworden, net als de iconen die hij voor het evenement schilderde.
Protest tegen corona-regels
Ook afgelopen jaar stond in het teken van de corona-pandemie. Dit keer met betere vooruitzichten door de komst van een vaccin. De komst van het vaccin kwam echter niet alleen met goede hoop, maar ook met kritiek. Het was het jaar van de anti-vaxxers en demonstraties tegen de maatregelen en vaccinaties. Dat was in onze regio ook goed te merken. Vaccinatiemedewerkers van de GGD Noord- en Oost-Gelderland werden bedreigd en lastiggevallen op hun woonadres door middel van dreigbrieven. "Dit heeft grote impact. Elke vorm van intimidatie of bedreiging nemen wij serieus."
De GGD verbood het maken van foto’s en video’s Ze hebben toen dit gebeurde, in juli, maatregelen genomen. Zo zijn er aangifte gedaan en het werd verboden om te fotograferen of filmen op de vaccinatielocatie's. "Bij het maken van een foto is het niet altijd duidelijk of er sprake is van een selfie of dat er medewerkers op de foto gezet worden", luidt één van de argumenten. "Dat zorgt bij onze medewerkers voor een gevoel van onrust en onveiligheid."
Lochem moet A.L. Snijders missen
Lochem was in rouw na het overlijden van Peter Cornelis Müller, bekend onder zijn pseudoniem A.L. Snijders. Hij is in juni op 83-jarige leeftijd overleden. De man uit Klein Dochteren was de bedenker van een nieuw literair genre dat het 'zeer korte verhaal' (ZKV/zkv) wordt genoemd. Als schrijver debuteerde hij in 1992 met Ik leef aan de rand van de wereld. Hij schreef daarna voor kranten zoals het Parool, de Standaard en de VPRO-gids. Zijn liefde voor de gemeente Lochem liet hij zien door ook geregeld een bijdrage te leveren aan de Berkelbode.
Niet alleen op papier was Snijders actief. Hij las wekelijks een eigen zkv voor in het VPRO-radioprogramma De Avonden, totdat in december 2013 werd opgeheven. Hij las zijn verhalen ook voor in het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4, op zondagochtend. In 2010 kreeg hij de Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele oeuvre. Sinds 2012 wordt er een A.L. Snijdersprijs uitgereikt voor verhalen van maximaal 220 woorden.
Sportvliegtuig stort neer in weiland Epse
Een vliegtuigcrash heeft de gemeente Lochem nog niet zo vaak meegemaakt. Maar in het voorjaar was het toch echt het geval. Op 15 april stortte een sportvliegtuig neer in het buitengebied van Epse. De piloot is een 62-jarige man uit Wageningen, hij kwam er ongeschonden vanaf.
Boer Johan Schoneveld herinnert het zich nog als de dag van gisteren. "Ik was bloemetjes aan het planten toen ik een flink lawaai hoorde. Ik zag het vliegtuig en was blij dat hij over ons huis heen ging. Hij vloog met een gigantische klap tegen de bomen aan", legt hij uit. Hij trof de piloot aan die nog gewoon bij kennis was. De man moest met hulp van de brandweer uit het vliegtuig gehaald worden. "De piloot was rustig en niet in de stress. Hij vertelde dat het besturingssysteem van zijn vliegtuig problemen gaf en dat hij daardoor was neergestort."
Wethouder zwaait af
Toen hij op 19 maart 2014 in het stemhokje stond, had hij nog geen flauw benul. Bert Groot Wesseldijk werkte als manager bij de Rabobank. Enkele maanden later veranderde zijn carrière. De inmiddels 53-jarige Lochemer nam dit jaar na zo’n zeven jaar afscheid als wethouder. Hij blikte in deze krant terug op zijn wethouderschap, met hoogte- en dieptepunten. Een politicus is hij niet, maar zoals hij zelf zegt: een bestuurder. “Ik werd gevraagd als wethouder en zag het als een mooie kans”, vertelt hij. “Ik wilde iets anders gaan doen en zag dit als een mooie tussenfase naar iets nieuws.” Die tussenfase bleek uiteindelijk bijna twee termijnen te duren.
De bijna twee volledige collegeperiodes sluit hij af met trots. Trots op de gemeente en trots op wat hij heeft kunnen bijdragen. “Het mooiste zijn de kleine persoonlijke dingetjes, waardoor je met een glimlach naar huis gaat. Maar ik ben altijd met plezier naar mijn werk gegaan. Maar juist als mensen dankjewel zeggen, is dat het allerleukst.” Niet alles ging perfect, maar sommige dingen gingen bijzonder goed. Waaronder de aanleg van glasvezel in het buitengebied, wat in deze coronatijd een behoorlijk nuttig project blijkt te zijn geweest.
Als wethouder ben je erg betrokken bij de samenleving. Dat betekent dat er ook minder leuke kanten zijn aan het werk. In het wethouderschap van Groot Wesseldijk was er één groot en opvallend dieptepunt. Als wethouder sport was hij betrokken bij zwembad De Beemd. “Een aantal jaren geleden stond ik in een parkeergarage bij de provincie voor de nieuwjaarsreceptie. Toen kreeg ik een telefoontje dat er een ongeluk was gebeurd bij De Beemd.”
Boeren op de barricade
Lochemse boeren hebben dit jaar flink actie gevoerd, onder andere bij het provinciehuis in Arnhem. Ze vrezen dat de stikstofproblematiek volledig hun probleem gemaakt gaat worden. Albert Markerink, uit Lochem, is regiobeheerder voor Farmers Defense Force in Gelderland. "We worden afgerekend op onze stikstof. We worden tot op de laatste keutel gecontroleerd. En er zijn bepaalde sectoren waar ze dat niet hoeven. We willen gelijke monniken gelijke kappen." Het gaat om alle boeren. "Ook grote bedrijven kunnen klappen krijgen. Boeren verliezen hun bedrijf. Ze worden verdreven van hun gronden."
Boerenerven maken plaats voor woonwijken. Wat betekent dat er minder Nederlands voedsel geproduceerd kan worden. "Ze willen importeren. We willen allemaal die ene mango uit het buitenland, terwijl we hartstikke mooie producten hebben." Er is veel woede onder de boeren. "Sommige boerenbedrijven zijn al generaties in de familie. Dat wil je niet verliezen. Er zijn kinderen die het willen overnemen." De Lochemer heeft zelf geen bedrijf meer. "Wij waren er vanaf begin twintigste eeuw. Begin deze eeuw hebben we 'm moeten verkopen. Dat komt enigszins door alle maatregelen die er zijn. We zagen daarom geen rooskleurige toekomst meer." In het provinciehuis zijn ze in gesprek gegaan met de provincie.
Ook burgemeester Van ’t Erve ging in gesprek met de boeren, die vanuit Lochem vertrokken. Hij toonde begrip voor de zorgen. Gemeenten hebben invloed, maar de speelruimte is beperkt. Want veel regels worden bepaald door het Rijk en de Provincie. "Ga in ieder geval stemmen bij d gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022", adviseerde hij ze.
