ZUTPHEN - Vijftig jaar geleden besloten B&W van Zutphen om het Oude Bornhof te slopen. Er waren parkeerplaatsen nodig voor het oprukkende blik. De sloopkogel stond al klaar toen inwoners in de bres sprongen, waaronder de latere GroenLinks voorman Kees Luesink. Het college haalde bakzeil; het sloopplan werd afgeblazen. 

Lex Hemelaar

Maatschappelijk Ondernemer

Anno 2020 is sloop van het Oude Bornhof ondenkbaar. Ook ondenkbaar is de sloop van de voormalige Meisjesvakschool aan het Vispoortplein. Iedereen met een beetje cultuurhistorisch besef is het daarmee eens. Toch is dat waar B&W op aankoerst. Weer zijn parkeerplaatsen de inzet. Men heeft het op een akkoordje gegooid met vastgoedontwikkelaar Goudkuil. Jij mag slopen en appartementen bouwen, wij de parkeerplaatsen. Als verkooppraatje luidt het dat sloop alleen mag als het echt niet anders kan. Dat is koren op de molen van de op winst beluste vastgoedontwikkelaar. Geef ze het topje van je pink en je bent twee handen kwijt. Iedereen weet dat. In de forumvergadering van 17 februari werd daar alvast een voorschot op genomen. Bureau Courage liet blijken dat sloop haast onvermijdelijk zal zijn. Daarmee liet ze zien dat ze danst naar de pijpen van Goudkuil. Die laatste had overigens niet het fatsoen om raadsleden in de ogen te kijken. Hij stuurde zijn stromannen en lachte thuis in zijn vuistje. 

Groenlinks, in eerste instantie tegen sloop, goochelde wat met de woordjes ‘ja’, ‘nee’ en ‘tenzij’ en ging vervolgens braaf mee met het college. Luesink zal zich hebben omgedraaid in zijn graf bij dit slappe vertoon van zijn voormalige partijgenoten. De SP hief de handen ten hemel en jammerde dat de raad hier machteloos staat. Een inmiddels terugkerend patroon bij de SP als het moeilijk wordt. De strijd tegen het grootkapitaal wordt opgeofferd aan het volgen van de coalitiediscipline.

"De oppositie heeft zich uit de tent laten lokken..."

Is er dan niets aan te doen? Natuurlijk wel. De huidige bestemming van het Vispoortplein is maatschappelijk en laat geen bouw van woningen toe. Er is dus een bestemmingsplanwijziging nodig. B&W kan het met Goudkuil op een akkoordje gooien, maar het goedkeuren van een bestemmingsplanwijziging is een bevoegdheid van de raad. Niet van B&W. De raad moet zich nú niet laten verleiden tot een uitspraak waaraan Goudkuil later rechten kan ontlenen. De oppositie heeft zich uit de tent laten lokken en een motie ingediend die onder bepaalde omstandigheden sloop niet uitsluit. Die motie moeten ze zo snel mogelijk intrekken. Laat de bestemmingsplanwijziging met sloop- en bouwplan maar komen en oordeel dan pas. Er hangt dan in ieder geval geen planschadeclaim boven de markt. 

Zou het realiseren van appartementen echt niet kunnen zonder sloop? Dat moet de vastgoedontwikkelaar zelf aantonen. Dan weet je bij voorbaat de uitkomst al. Er zijn echter genoeg voorbeelden waar dit soort gebouwen een woonfunctie krijgen zonder dat er ook maar één steen gesloopt is. Die creativiteit kan je krijgen door architecten die wel moed hebben uit te nodigen voor een prijsvraag. Vraag ze een mooi passend ontwerp te maken met behoud van het pand en stel een leuk bedrag beschikbaar voor de winnaar. De cultuurhistorische organisaties kunnen dit organiseren. Zo troef je Goudkuil af als hij straks komt met zijn ‘het kan echt niet zonder sloop’ verhaal.

Tot slot kunnen inwoners hun stem laten horen. Toen drie jaar geleden de opdringerige Commissaris van de Koning een gesjeesde VVD-er burgemeester van Zutphen wilde maken, bogen B&W en raad als knipmessen. Pas toen inwoners via een online petitie massaal hun ongenoegen uitten, begon de politiek te schuiven en ging het feest niet door. Soms zijn dit soort middelen nodig om cultuurbarbaren een halt toe te roepen.